Alle berichten van Beheer

Emil Ludenpenning 2023

“Goede Luyde van Gooylant, welkom in de Burgerzaal van het Stadhuis van Gooiland”, zo opende F.J.L. van Dulm de bijeenkomst op vrijdag 13 oktober 2023 in de Burgerzaal van het oude Stadhuis te Naarden.

Werkpaard Blaricum

Foto’s: Erik van Wijland

Emil Ludenpenning 2023 voor de vrijwilligers van de Blaricumse Dag van het Werkpaard

Uit het juryrapport:
In 1982 stelde de Stichting Stad en Lande van Gooiland als erfgenaam van de Erfgooiersvereniging de Emil-Ludenpenning in voor personen en instellingen die zich verdienstelijk hebben gemaakt op het gebied van de geschiedenis en traditie van de erfgooiers.

Om het draagvlak en bereik van de prijs te vergroten sloten in 2008 het bestuur van de organisatie voor regionale geschiedenis, de Stichting Tussen Vecht en Eem en het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Gooi, zich bij het Emil Ludenfonds aan. Een jaar later volgde ook de Stichting Goois Natuurreservaat.

De prijs wordt sindsdien toegekend aan personen of instellingen die zich bijzonder hebben ingezet op het gebied van regionale geschiedenis en het behoud van cultureel en landschappelijk erfgoed.

De jury, bestaande uit vertegenwoordigers uit de vier besturen, selecteerde ditmaal de grote groep vrijwilligers van de Dag van het Werkpaard om voor te dragen voor de Emil Ludenpenning. De vier besturen namen vervolgens de voordracht unaniem over. Op grond van in dit juryrapport omschreven verdiensten hebben de besturen besloten de Emil-Ludenpenning 2023 toe te kennen aan de vrijwilligers van de Blaricumse Dag van het Werkpaard.

Tijdens het feest rond de laatste eeuwwisseling, in 2000, werd er in de feesttent van Blaricum een zogenaamd tableau vivant getoond. Alle personen in dit verstilde beeld waren gehuld in boerenkleding zoals gedragen rond 1900. Dit tafereel werd zo gewaardeerd dat daaruit de gedachte naar voren kwam om een jaarlijks evenement te organiseren over het agrarische dorp zoals het was in het begin van 1900. Zo ontstond het jaarlijkse evenement de Dag van het Werkpaard. Het is een een tijdelijk openluchtmuseum gecombineerd met een wedstrijd. Elk jaar zijn er zo’n 250 vrijwilligers in touw die zich met hart en ziel inzetten om dit evenement tot een groot succes te maken. En elk jaar opnieuw komen duizenden nieuwsgierige bezoekers op dit evenement af. 

De akkers aan de Noolseweg worden door een grote groep bouwers omgetoverd tot een authentiek agrarisch dorp aan het begin van de vorige eeuw, rond 1900. De opbouw start al op de woensdag en op de zondag staat er dan een heel dorp, compleet met schuren, bakkerij, een hooiberg en een schooltje. Op de maandag daarna is alles weer keurig opgeruimd. 

Tijdens de Dag van het Werkpaard zijn de vele vrijwilligers in klederdracht de ‘levende geschiedenis’ en tonen het boerenleven zoals zich dat ruim 100 jaar geleden afspeelde in Blaricum en omliggende dorpen. 

Meerdere teams strijden met hun werkpaarden om de titel ‘Team Dag van het Werkpaard’. Boeren, boerinnen en knechten worden beoordeeld op hun behendigheid met paarden en boerenwagens. Vaardigheden als ploegen, dorsen, boomstammen slepen en hooien worden door een jury beoordeeld.

Niet alleen de boeren zijn in de weer. Vrouwen en kinderen zijn volop bezig met de kookwas, de bakkers maken in de ouderwetse houtoven de lekkerste broodjes, koekjes en andere heerlijkheden. De smid staat boven hete vuren te smeden. De (vrouwelijke) barbier brengt heren en dames weer in fatsoen. De touwslager maakt met het publiek stevige touwen. De nonnen in het schooltje geven reken- en taalles. In het keukentje naast de bedstee wordt allerlei lekkers gekookt en uiteraard is er tijd voor een advocaatje.

Zoals het in een agrarisch dorp hoort, zijn er naast paarden ook ganzen, pony’s, kippen en geiten te bewonderen. Speciaal voor de kinderen is er een kinderplein met allerlei ouderwetse spelletjes.                                                                         De dag wordt afgesloten met de Boeldag, waar een veilingmeester met hoge hoed, de oude, brocante en antieke spullen aan de man brengt. 

Dit alles trekt vele bezoekers, jong en oud, vanuit de wijde omgeving. Het is mooi om te zien dat zowel bij de vrijwilligers als bij de bezoekers ook de jongere generaties volop meedoen. Op deze manier wordt deze traditie van generatie op generatie doorgegeven.

Al ruim 20 jaar wordt dit mogelijk gemaakt door een grote groep vrijwilligers uit de van oorsprong Blaricumse boerenbevolking. Een hechte groep die het evenement elk jaar vol enthousiasme organiseert, opbouwt en weer afbreekt. Ook het Blaricumse (en omstreken) bedrijfsleven doet mee om dit mogelijk te maken. Zij ondersteunen het evenement financieel. 

Hun jarenlange bevlogen inzet, het levend houden van de Gooise agrarische dorpsgeschiedenis, het in stand houden het oude boeren ambacht, de gebruiken en vaardigheden, en het overbrengen van deze tradities op een breed publiek, jong en oud, maakt dat de besturen van de vier organisaties hebben besloten om de vrijwilligers van de Blaricumse de Dag van het Werkpaard de Emil-Ludenpenning 2023 toe te kennen.

Wij feliciteren het bestuur van de Stichting de Blaricumse Dag van het Werkpaard van harte met deze erkenning.Namens de besturen, de jury: Carla Kersbergen (GNR), Hetty Laverman (TVE), Maaike van Lidth de Jeude (VVG) en Karen Heerschop (Stad en Lande van Gooiland)

Naarden, 13 oktober 2023

Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum
Werkpaard Blaricum

Bezoek Stad en Lande zondag bij de ‘dag van het werkpaard’

Ook de Stichting Stad en Lande van Gooiland kunt u komende zondag 24 september weer bezoeken als de akkers aan de Noolseweg in Blaricum worden omgetoverd tot een authentiek agrarisch dorp. Tijdens de Dag van het Werkpaard wordt het boerenleven uit de eerste helft van de twintigste eeuw uitgebeeld. Elk jaar wordt door vele vrijwilligers gewerkt aan dit prachtige evenement om die herinnering in ere te houden.  

Het programma voor de paarden zit bomvol: boomslepen, ploegen, activiteiten op het boerenerf (waarvoor nieuwe schuren zijn gebouwd!), en hooien inclusief opladen met de grijper in de authentieke hooiberg. Daarnaast moeten de boeren, boerinnen, meiden en knechten in de weer met de dorsvlegel en is er een verrassingsopdracht waarbij veel creativiteit en handigheid essentieel zijn. Vrouwen en kinderen zijn volop bezig met de kookwas, de bakkers maken in de ouderwetse houtoven de lekkerste broodjes, koekjes en andere heerlijkheden. De smid staat boven hete vuren. In het keukentje wordt allerlei lekkers gekookt, en uiteraard is er tijd voor een advocaatje. De touwslager maakt met het publiek stevige touwen. Voor de zoetekauwen is er een kraampje met ouderwets snoepgoed. Zoals het in een agrarisch dorp hoort, zijn er naast paarden ook ganzen, pony’s (met veulentje!), kippen en geiten te bewonderen. Speciaal voor de kinderen is er een kinderplein met allerlei ouderwetse spelletjes en een draaimolen.

Graag tot ziens

GNR Wandelroute 2023

Ontdek de geschiedenis en landschappen van de erfgooiers met de Erfgooierswandeling (8,5 km), speciaal gemaakt door het Goois Natuurreservaat in het kader van de week-van-de-erfgooier.

Deze gratis wandelapp heeft een gps-toepassing op je mobiele telefoon waarmee je een wandelroute kunt volgen. Je smartphone is je digitale wandelgids van de route en wijst je onderweg op bezienswaardigheden. Wie liever alleen met een kaart loopt kan de route met korte beschrijving downloaden en printen.

Download de printversie of gebruik de webapp.

Expositie ‘de natuur van de erfgooiers’

Maar liefst 15 regionale kunstenaars van BEL-Art hebben gehoor gegeven aan de oproep zich te laten inspireren door de Gooise natuur en hoe deze zich verhoudt tot het erfgooiersverleden. Vanaf 6 oktober organiseert BEL-Art de tentoonstelling ‘De natuur van de Erfgooiers’ met indrukwekkende werken.

U bent van harte welkom op de feestelijke opening op donderdag 6 oktober, met een lezing door erfgooier Peter Calis. aanvang 17.00 uur.

BEL Art is een samenwerking van kunstenaars van de Stichting Kunst in Laren en de Stichting kunst en cultuur Blaricum: Maja Boot, Henriëtte Evenhuis, Winnie Fokker, Louise Ellen van Gorkom, Susanne Vianen, Barbara Houwers, Wout Koppers, Lydia Loenen-Verbeek, Jaap Majoor, Jikke Meijhuis, Marja Ormeling, Willibrord Rooswinkel, Ineke Vaasen, Rita Verweijen-Mast en Elize van der Werff.

De tentoonstelling is te bezoeken tijdens de openingsuren van de BEL Combinatie (gemeentehuis) aan de Zuidersingel 5 te Eemnes. Openingstijden: ma. t/m do. 8.30 – 17.00 uur en vr. 8.30 – 12.30 uur. Ook tijdens de week-van-de-erfgooier.

Schilderij: Louise Ellen van Gorkom

GNR Wandelroute 2022

Ontdek de geschiedenis en landschappen van de erfgooiers met de Erfgooierswandeling (8,5 km), speciaal gemaakt door het Goois Natuurreservaat in het kader van de week-van-de-erfgooier.

Deze gratis wandelapp heeft een gps-toepassing op je mobiele telefoon waarmee je een wandelroute kunt volgen. Je smartphone is je digitale wandelgids van de route en wijst je onderweg op bezienswaardigheden. Wie liever alleen met een kaart loopt kan de route met korte beschrijving downloaden en printen.

Download de printversie of gebruik de webapp.

Lezing over de opheffing van de erfgooiers door Frans Ruijter

In de zomer van 1971 stemden de erfgooiers voor opheffing van de Vereniging van Stad en Lande van Gooiland. In een bomvolle Expohal te Hilversum besloten ruim 3000 leden tot verkoop van de gemeenschappelijke gronden. Daarmee werd een unieke geschiedenis van ruim duizend jaar (sinds 968) tot een einde gebracht. 

Frans Ruijter zal tijdens de week-van-de-erfgooier – op zijn karakteristieke wijze – over deze belangrijke gebeurtenis verhalen. De bekende Blaricummer, en meesterverteller, kent zijn klassiekers, haalt zijn enthousiasme uit de bewogen geschiedenis en put uit eigen ervaring. Op woensdag 12 oktober zal Frans uw vragen proberen te beantwoorden. Waarom stopten de erfgooiers er mee? Hoe werd de opbrengst van de verkochte grond verdeeld? Wat was het verschil tussen een scharende en een niet-scharende erfgooier? Om welke gronden ging het? Waarom is de erfgooiersgeschiedenis zo uniek in de wereld? Ook over de laatste 50 jaar is veel te vertellen en zal hij uitleggen waarom er nog jaarlijks een week-van-de-erfgooier wordt georganiseerd.

Op woensdag 12 oktober bent u van harte welkom bij de Historische Kring Blaricum aan de Brinklaan 4a te Blaricum. De lezing begint om 14.00 uur. Voor leden van de Historische Kring Blaricum is de toegang vrij en niet-leden betalen € 3,-. Er is plaats voor maximaal 40 personen. Vooraf aanmelden bij: info@hkblaricum.nl of tel. 06-23 15 49 76.

De week-van-de-erfgooier is dit jaar van vrijdag 7 t/m 14 oktober. In een variëteit aan activiteiten en evenementen besteden diverse organisaties in het Gooi aandacht aan de erfgooiers. Het volledige programma en meer informatie vind u op www.week-van-de-erfgooier.nl of www.erfgooiers.com.

Bezichtiging panelen van Eppo Doeve in het Gemeentehuis van Huizen

In de week-van-de-erfgooier is er de unieke gelegenheid om de door de kunstschilder Eppo Doeve (1907-1981) vervaardigde panelen met de geschiedenis van het Gooi te bezichtigen. Deze meer dan manshoge panelen, 22 in totaal, hangen in de omloop van de eerste verdieping van het Gemeentehuis van Huizen. Zij geven in grote stappen een prachtig beeld van de geschiedenis van onze woonomgeving van het jaar 968 tot 1940.

Aanmelden is verplicht
Wanneer u belangstelling heeft voor een rondleiding moet u zich uiterlijk 24 uur voorafgaand aan de rondleiding aanmelden via secretaris@erfgooiers.com met vermelding van uw naam en de gewenste datum en tijdstip van de rondleiding.

Wij ontvangen u graag.

In memoriam drs. Maria Boersen (1953 – 2022)

Op 2 mei 2022 is tot onze grote spijt ons bestuurslid Maria Boersen overleden. Zij was ondanks haar ernstige ziekte nog volop bezig met de geschiedenis van haar geliefde Gooi waar de erfgooiers een belangrijke plaats innamen. Haar belangstelling voor de regionale geschiedenis werd niet alleen gedreven vanwege haar geboortedorp Blaricum of door de familieband met de erfgooiers via moederszijde. Het vloeide ook voort uit haar studie geschiedenis en haar werkzaamheden daarna in het geschiedenisonderwijs als docent en opleider aan lerarenopleidingen. Zij had zitting in besturen van diverse historische verenigingen; tot op heden in het bestuur van de Stichting Tussen Vecht en Eem; de redactie van TVE en het bestuur van de Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht- en Eemstreek. Er werd door haar gepubliceerd en er werden lezingen gehouden veelal over de erfgooiers. Haar bijdrage over Tijmen de Saijer: Blaricumse erfgooier en pastoor (1603 – 1658) -TVE 2020-4 – was een van haar boeiende artikelen. Het geeft ook de achtergrond weer bij zijn afbeelding die juist deze maand (mei) op de kalender van onze Stichting prijkt. Zij was degene die voorstelde De Saijer op te nemen in de kalender gelet op diens nauwe verwevenheid met de erfgooiers; bij haar speelde met name het individu achter de erfgooiers een grote rol.

Maria Boersen trad in 2016 toe tot het bestuur als ‘vertegenwoordiger’ van de Bussummers met erfgooiers banden. In het bestuur hield zij zich in het bijzonder bezig met educatie. Zij was een trouw, deskundig en bij tijd en wijle kritisch lid; wij zullen haar missen in de vervulling van een van onze belangrijkste bestuursopdrachten: het levend houden van de geschiedenis van de erfgooiers; zij droeg daaraan ten volle bij.

Maria Boersen actief ter promotie van de Stichting Stad en Lande van Gooiland

De laatste Erfgooiers op Oud Bussem

Onderstaand artikel verscheen eerder in het Bussums Nieuwsblad en mocht met toestemming van de auteur – Klaas Oosterom – op deze site geplaatst worden.

In de namiddag van dinsdag 2 juli 1974 rond 5 uur brandde aan de Flevolaan op de grens van Naarden en Huizen in korte tijd een oude boerderij tot de grond toe af. Ook de hooiberg, de oude werkplaats en timmerwinkelgingen verloren. De woonhuizen aan de voorzijde raakten zwaar beschadigd. Door de rieten daken in de omgeving nat te houden wist de brandweer te voorkomen dat de brand oversloeg naar de belendende panden. De brand ontstond tijdens het inbrengen van hooi op de hooizolder. De oorzaak was onbekend.

De boerderij voor de brand


Erfgooiers
Dit was het roemloos einde van de boerderij Oud Bussem die bij de Hofstede Oud Bussem lag. De boerderij werd sinds 1956 van de erfgenamen van de voormalige eigenaar Floris Vos gepacht door Toon van Eijden, vader van een gezin met 14 kinderen. Omdat hij afstamde van een erfgooier die op de erfgooierslijst van 1708 staat, had hij het recht zijn koeien te laten grazen op de gemeenschappelijke weidegronden in de omgeving. Hij zorgde ervoor dat twee van zijn zoons een gedeelte van de hofstede, landerijen en de boerderij konden pachten.

Zijn zonen Herman(1931-2021) en Gerard (1934) wilden er een zogenoemd gemengd bedrijf van maken. Herman trouwde in januari 1956 met Riet Boersen (1929-2019). Gerard trouwde enige jaren later met Mien van den Berg (1936-2015). Beide echtparen stichtten een gezin. Hier en daar werden wat kleine aanpassingen aan de stal gedaan en er werd vee gekocht om te kunnen beginnen.

De brand (Stadsarchief Naarden)


Gemengd bedrijf
In het begin van de jaren 60 liep het bedrijf van de gebroeders Van Eijden goed. Ze hadden een melkveehouderij, kippen, varkens en ze bewerkten akkers. Ze investeerden en breidden waar mogelijk uit. Later in de jaren 60 werd duidelijk dat Oud Bussem voor twee gezinnen toch onvoldoende toekomst bood. Herman wilde daarom een nieuwe moderne melkveehouderij in de nieuwe polder Oostelijk-Flevoland beginnen. Maar daarvoor moest je solliciteren en een selectieproces doorlopen. Na enige vergeefse pogingen solliciteerde hij naar een melkveebedrijf in de omgeving van Lelystad. Daar werd hij ‘aangenomen’ omdat met het toewijzen van een pachtbedrijf aan Herman ook knelpunten in het Gooi werden opgelost. Daar was men immers bezig het aantal boerenbedrijven terug te brengen. Gerard bleef op Oud Bussem om daar het bedrijf op kleinere schaal voort te zetten.

Gerard van Eijden bij de restanten


De eerste ‘wijker’
Toen Herman vertrok, werd hij een zogenaamde ‘wijker’ (een Erfgooier die zijn bedrijf buiten het Gooi voortzet). Hij kreeg als een van de eersten die een lening kreeg om een nieuw bedrijf elders te beginnen van de Erfgooiersvereniging Stad & Lande, die door verkoop van erfgooiersgronden veel geld in kas had. Herman bleef nog tot 1993 melkveehouder in Lelystad, waarna zoon Johan het bedrijf overnam. In 2009 verkocht Johan de boerderij en stopte als melkveehouder.

De tweede ‘wijker’
Voor Gerard betekende de komst van uitgeverij Strengholt op de Hofstede in 1970 een beperking van de mogelijkheden van zijn bedrijf. Hij was daarom van plan om de koeien naar elders op de Naardermeent te verhuizen. Toen de erven van Floris Vos na de brand in 1974 besloten de boerderij niet meer op te bouwen, maar alleen de woonhuizen te herstellen, was het voor Gerard einde verhaal.
Hij moest vóór de winter op zoek naar een nieuwe plaats voor zijn koeien. Ook moest er weer een wintervoorraad voer voor de koeien komen. In Kuinre, aan de rand van de Noordoostpolder, kocht hij een melkveebedrijf van 21 hectare met bijbehorende opstallen en een wintervoorraad veevoer. Daarmee werd ook Gerard een ‘wijker’ en kwam er definitief een einde aan de agrarische activiteiten op Oud Bussem. Gerard verkocht in 1994 zijn melkveehouderij in Kuinre en ging met pensioen.

Na de brand (Stadsarchief Naarden)


Klaas Oosterom
Met dank aan Anton H.R. van Eijden, zoon van Herman, die ook veel gegevens van zijn oom Gerard en andere familieleden ontving.

Emil Ludenpenning 2021 voor ing. Jaap Groeneveld

Op vrijdagavond 15 oktober werd de Emil Ludenpenning uitgereikt aan ing. Jaap Groeneveld. De redenen zijn, samengevat, dat hij zich op belangrijke wijze heeft ingezet voor de Historische Kring Eemnes en de Stichting Tussen Vecht en Eem. Ook noemen we zijn grondige en brede kennis van de geschiedenis van het gebied tussen Vecht en Eem -en Eemnes in het bijzonder- en zijn onvermoeibare inzet bij de verspreiding daarvan in zeer vele lokale en regionale publicaties.

Het muzikaal intermezzo werd verzorgd door het Van Lennepkwartet, dat bestaat uit musici die verbonden waren aan het Radio Filharmonisch Orkest en het Radio Kamer Orkest. Het kwartet bestaat uit Peter Thoma (1e viool), Rossi Optcharova (2e viool), Monique Laanen (altviool) en Gerald Kroon (cello).

De Emil-Ludenlezing werd dit jaar gegeven door dr. Anton Kos. Zijn lezing ‘De Sint Vitushof van Nardinclant?’ ging over een eeuwenoude maar actuele kwestie.

Anton Kos ontving in 2018 de Emil Ludenpenning, promoveerde op de geschiedenis van de erfgooiers en publiceerde over dit onderwerp en verwante thema’s talloze boeken en artikelen.

© foto’s: Leo Janssen

Op het erf

In het kader van de week-van-de erfgooier organiseerde Omgevingseducatie een middag voor kinderen ‘Op het erf’ van de Meentboerderij om te ontdekken hoe de erfgooiers, de boeren in het Gooi leefden.

Met behulp van een stempelkaart gingen de kinderen de activiteiten op het erf langs. Ook mochten ze een kijkje nemen in de stal. Natuurlijk was de Stichting Stad en Lande van Gooiland ook aanwezig om het verhaal van de Erfgooiers te vertellen.