Voor slechts € 9,95 is dit hét ideale kerstcadeau voor iedere inwoner van het Gooi: een overzichtelijk boekje over over de unieke geschiedenis van de erfgooiers (968–1979). Het boekje is nu weer verkrijgbaar bij diverse boekhandels en Historische Kringen in het Gooi.

In het boek ‘ERFGOOIERS – Stad en Lande van Gooiland’ komt de unieke geschiedenis van de erfgooiers aan bod. Waar ze vandaan kwamen, wie en wat erfgooiers waren, met welke problemen ze te kampen hadden, hoe ze die oplosten. Het is een verhaal van toen, nu en straks, want ex-erfgooiers en hun nazaten voelen zich nog steeds verwant aan elkaar en aan de streek.

Om hun gebruiksrechten te beschermen én opdat alleen erfgooiers die uitoefenden, richtten zij een agrarische belangenorganisatie op: Stad en Lande van Gooiland. Die naam verwees naar de stad Naarden en de dorpen Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen en Laren. Tot diep in de twintigste eeuw bleef de erfgooiersorganisatie overeind, maar onder druk van woningnood en door het afnemende boerenbedrijf kwam er uiteindelijk een eind aan. De huidige Stichting Stad en Lande van Gooiland heeft als doelstelling de geschiedenis van de erfgooiers levend te houden.

“Goede Luyde van Gooylant*, welkom in de Burgerzaal van het Stadhuis van Gooiland”, zo opende F.J.L. van Dulm de bijeenkomst op vrijdag 11 oktober 2019 in de Burgerzaal van het oude Stadhuis te Naarden. Een grote groep geïnteresseerden was bijeen voor de uitreiking van de Emil Ludenpenning 2019 aan Piet Bakker en de Emil Ludenlezing door prof. dr. Hans Renes.

* Hiermee openden de graven Holland vanaf de Bourgondiers in 1411 hun brieven aan de Erfgooiers.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Juryrapport

Pieter Anthonius Bakker werd in 1937 te Rotterdam geboren. Op negenjarige leeftijd verhuisde hij naar de Veluwe waar hij zijn belangstelling voor de levende natuur ontwikkelde. Via de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie verbreedde zijn kennis van de natuur. Piet Bakker was aanvankelijk vijf jaar in het onderwijs werkzaam. Daarnaast volgde hij een studie voor m.o.-biologie aan de Rijks-universiteit te Utrecht.
In 1963 verliet hij het onderwijs en werd hij botanisch assistent bij de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland. Daar ontwikkelde hij zijn grote botanische kennis van flora en vegetatie van West-Europa en bereikte zijn kennis een professioneel niveau. Mede door die kennis gingen de natuurwetenschappelijke achtergronden een belangrijker rol spelen bij aankoop en beheer van terreinen door Natuurmonumenten. Onderzoek, mede als basis voor beheer, vormde een belangrijk thema binnen zijn werkzaamheden.

Vanaf 1985 zette hij in op de verankering van de cultuurhistorische waarden van de terreinen van Natuurmonumenten in het beheer en het beleid van Natuurmonumenten. Hij zette de systematische inventarisatie van die waarden op en stelde herstelplannen op voor buitenplaatsen met ‘s-Graveland als eerste. Na jarenlange discussies is een integrale benadering van natuur en cultuur doorgevoerd en werden de statuten van Natuurmonumenten aangepast. Deze opname in het beleid van Natuurmonumenten was een van de belangrijkste verdiensten van Piet Bakker.

Na zijn pensionering in 1977 ging hij via zijn Adviesbureau Verweving nog 16 jaar verder met activiteiten gericht met de verweving tussen natuur en cultuur.

Hij heeft meer dan honderd publicaties geschreven over botanie, natuurbeheer en cultuurhistorie maar ook over de ruimtelijke kwaliteit van het Nederlandse cultuurlandschap waarin de verweving tussen natuur en cultuur centraal stond.
In 1985 verscheen zijn standaardwerk Stinzenplanten, dat door zijn veelzijdige inhoud en de fraaie vormgeving en grote oplage, interna-tionale aandacht trok.

Hij ontwikkelde zich daarnaast tot een internationaal bekend rozenkenner en is al meer dan 50 jaar lid van de Nederlandse Rozenvereniging. Ook is hij vertegenwoordiger voor Nederland in het Conservation and Heritage Committee van de World Federation of Rose Societies. Hij redde de internationaal van belang zijnde rozencollecties in de twee botanische tuinen in Wageningen. Beide met unieke collecties van honderden bijzondere soorten en variëteiten aan wilde historische rozen. Piet Bakker beschouwt dit als het tweede belangrijke resultaat uit zijn carrière.

Zijn verdiensten als schrijver, spreker, bestuurder en activist zijn zo veelzijdig en omvangrijk dat het onmogelijk is om die in dit juryrapport te memoreren.
Zowel nationaal als internationaal heeft hij invloed gehad op tal van ontwikkelingen. Als we ons tot deze regio beperken vermelden we nog een selectie van zijn activiteiten.

Als vrijwilliger is hij vele jaren actief op het gebied van natuureducatie. Als natuurgids werkte hij voor het Instituut voor Natuurbeschermingseducatie en de KNNV. Hij leidde vele excursies en natuurbeschermings-werkkampen en hield vele lezingen over natuur en cultuur onderwerpen.

Hij was tientallen jaren bestuurslid van de Vechtplassencommissie, die zich inzet voor het behoud van de natuurwetenschappelijke en cultuurhistorische waarden van de Vechtstreek.
Voorts was hij tien jaar voorzitter van de Vereniging Curtevenne te ‘s-Graveland, een organisatie die zich inzette voor de instandhouding van natuur- en dorpsschoon in ’s-Graveland.
Hij is nog steeds actief in de Commissie Cultureel Erfgoed van de Hilversumse Historische Kring ‘Albertus Perk’ en leidde verscheidene dendrologische excursies naar drie monumentale begraafplaatsen in Hilversum.

In 2015 schreef hij in samenwerking met de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken een rapport over de bijzondere natuurwaarden van het Voorland bij de Stichtse brug. Op basis van dit rapport heeft de Vereniging van Vrienden van het Gooi zich sterk gemaakt voor het behoud van dit inmiddels bedreigde natuurgebied bij Blaricum. Uit zijn rapport bleek dat het Voorland is uitgegroeid tot een van de belangrijkste natuurgebieden van het Gooi. Voorts zette hij zich in voor behoud van het Rosa Spier Huis in Laren met de fraaie door Mien Ruys ontworpen tuin. Helaas tevergeefs.

Sinds zijn twaalfde jaar houdt Piet Bakker zich intensief bezig met klassieke muziek. Johann Sebastian Bach is zijn favoriete componist. Hij speelt orgel en klavecimbel en bespeelt regelmatig het historische orgel uit 1871 in het oude kerkje te Kortenhoef, zijn voormalige woonplaats.

Voor zijn grondige kennis, brede en gepassioneerde langjarige inzet en het vele werk om de kennis van de Gooise natuur te verspreiden en om de natuur en cultuurhistorie in samenhang te behouden en/of te versterken hebben de besturen van de vier organisaties besloten om Piet Bakker de Emil-Ludenpenning 2019 toe te kennen.

De jury: Karen Heerschop, Johan Jorritsma, Ed van Mensch en Jaap Vlaanderen.